Empire State Building – historia inna, niż wszystkie

Fascynująca historia słynnego nowojorskiego wieżowca na Manhattanie + zdjęcia

“To najbliższa niebu rzecz, jaką mamy w tym mieście” – mówi o Empire State Building Deborah Kerr w filmie “Niezapomniany Romans”. To określenie w chwili obecnej niekoniecznie jest już prawdą. Empire State Building nie jest już najwyższym budynkiem w Nowym Jorku, ale z pewnością jest ikoną amerykańskiego designu, do tego obiektem, który co roku odwiedzają tysiące turystów z całego świata. To również prawdziwa gwiazda ekranu, bo do tej pory budynek pojawił się w 90. filmach. Z King Kongiem lub bez – Empire State Building, to jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków świata.

Wyścig do nieba

W latach 20-tych XX wieku Nowy Jork stał się areną rywalizacji potentatów finansowych o wybudowanie najwyższego budynku w mieście. Jako pierwsze do wyścigu stanęły 40 Wall Street – siedziba Banku Manhattanu i Chrysler Building, dziecko Waltera Chryslera, założyciela Chrysler Corporation. Obaj inwestorzy tak bardzo skupili się na mnożeniu kondygnacji, że przegapili pojawienie się kolejnego kandydata do podium. Empire State Building, nazwany tak od frazy “Empire State”, którą określano Nowy Jork, został zaprojektowany na zlecenie Johna Jakoba Raskoba, głównego udziałowca General Motors. 30 sierpnia 1929 roku informacja o nowym przedsięwzięciu została ogłoszona w prasie, a 17 marca 1930 roku położone zostały fundamenty. 17 września Alfred E. Smith, były gubernator Nowego Jorku i wspólnik Raskoba, wmurował kamień węgielny w fundamenty, oficjalnie dając projektowi zielone światło.

Od tego momentu prace ruszyły z kopyta. Pomimo swoich kolosalnych rozmiarów, Empire State Building został wybudowany w rekordowym czasie 58. tygodni, a atmosfera wyścigu towarzyszyła budowie aż do końca. Kiedy Chrysler poznał szczegóły projektu konkurenta, polecił wyposażyć swój budynek w iglicę z nierdzewnej stali, która zyskiwała dla Chrysler Building kolejne kilka punktów. Raskob spotkał się z architektem Williamem Lambem nad deską kreślarską i zapytał do jakiej wysokości można będzie wznieść Empire State Building bez ryzyka zawalenia budynku. “Wyżej niż Chrysler” – odpowiedział Lamb i uzupełnił projekt o wieżę, która miała być… punktem cumowniczym dla przybywających na Manhattan sterowców.

Ostatecznie Empire State Building osiągnął wysokość 381 metrów (443 metry z wieżą), tym samym zdobywając tytuł najwyższego budynku w Nowym Jorku. Stracił laur pierwszeństwa ponad 4 dekady później, dopiero w 1973 roku, na rzecz World Trade Center.

Pustostan i duch Thomasa Edisona

Empire State Building został oficjalnie otwarty 1 maja 1931 roku, przez prezydenta USA Herberta Hoovera. Oddanie budynku do użytku świętowano również na Broadwayu. Jednak pomimo aury wyjątkowości jaka go otaczała i intensywnej kampanii reklamowej, wysokościowiec początkowo prawie wcale nie przynosił dochodów. W ciągu pierwszych lat od powstania, wykorzystywano niespełna połowę powierzchni biurowej w budynku. Było to w dużym stopniu związane z wielkim kryzysem i recesją gospodarczą w USA. Doszło do tego, że zapalano światła na opustoszałych kondygnacjach, aby stworzyć pozory biurowego życia w pełnym rozkwicie. Niestety, na próżno – budynek bardzo szybko zyskał sobie miano “Empty State Building”.

Zyski zaczął przynosić dopiero na początku lat 40-tych, a póki co, ratowały go dochody z udostępniania tarasów widokowych i okazjonalne eventy, jak na przykład zorganizowany w 1932 roku seans spirytystyczny, w trakcie którego próbowano wywołać ducha Thomasa Edisona. Budynek pozostał w rękach pierwotnych inwestorów do 1951 roku. Wtedy to został sprzedany za 51 milionów dolarów grupie inwestycyjnej kierowanej przez Rogera L. Stevensa.

Symbol Nowego Jorku

Kiedy w latach 70-tych XX wieku wybudowano World Trade Center, nowi właściciele Empire State Building nie zamierzali poddać się bez walki. Wywołany do tablicy architekt Robert W. Jones zaproponował projekt przebudowy, który zakładał rozebranie wieży i ostatnich 6 pięter. W to miejsce miałaby zostać dobudowana struktura, dzięki której budynek osiągnąłby wysokość 456 metrów, znacznie wyprzedzając rywala. Ostatecznie jednak zrezygnowano z planów, argumentując, że przebudowa oznaczałaby zniszczenie ikonicznego wyglądu budynku.

Oficjalnie zatem wyścig się zakończył, a budynek obecnie poddawany jest jedynie pracom konserwatorskim i modernizacjom, które mają uczynić go bardziej energooszczędnym i atrakcyjnym dla odwiedzających. Obejmują one między innymi stworzenie wystaw i galerii cyfrowych, pokazujących historię budynku. W planach jest również otwarcie kolejnego tarasu widokowego, zlokalizowanego na setnym piętrze.

Obecnie Empire State Building zajmuje zaledwie 7 pozycję na liście najwyższych budynków Nowego Jorku, ale żaden z nich nie jest taką gwiazdą, jak ten zdetronizowany król z lat 20-tych. Wciąż odwiedzają go ważne osobistości z całego świata, miliony turystów zachwyconych panoramą Nowego Jorku, pary pragnące wziąć ślub “najbliżej nieba, jak tylko się da” i nieobliczalni skoczkowie spadochronowi, którzy marzą o opublikowaniu na Instagramie zdjęcia z podpisem “skoczyłem z ESB!”

Tekst we współpracy z portalem RynekPierwotny.pl
Zdjęcia: (c) Sadurski.com

Inne budynki Nowego Jorku:
> Flatiron
> Muzeum Guggenheima
> Carnegie Hall